Gıda güvenliğinin sağlanmasına katkısı, beslenme ve insan sağlığına faydaları ve değişen iklim koşulları altındaki üretim potansiyeli nedeniyle bu ürün grubuyla ilgili farkındalığın artırılması için Birleşmiş Milletler Genel Kurulu 2023 yılını “Uluslararası Darı Yılı” ilan etmişti.

2023 Darı Yılı, Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) ile İzmir Ticaret Borsası işbirliğinde Alaçatı Deneyim Noktası’nda kutlandı.

CANLI YAŞAMINI TEHDİT EDİYOR
Egede Sonsöz'den Diren Çelik'in haberine göre, programda ilk olarak konuşan İzmir Ticaret Borsası Başkan Yardımcısı Ercan Korkmaz, gıda güvencesi üzerindeki risklere dikkat çekerek, "Hepimiz biliyoruz ki dünya önemli bir sınama ile karşı karşıya. Ekonomik krizler, uluslararası siyasi gerginlikler dönemsel sıkıntılar yaratır fakat bir şekilde gelir ve geçer. Dünyamızın karşı karşıya olduğu küresel iklim krizi ise çok boyutlu olarak her türlü canlı yaşamını tehdit ediyor. Kollektif bir mücadele gerektiren bu krizin neden olduğu sorunların en önemlilerinden birisi de gıda güvencesi üzerinde oluşturduğu riskler. Üstelik bu kriz sonuçları bakımından ne yazık ki en az gelişmiş toplum kesimlerini çok daha fazla etkiliyor. Hem ülkemizde hem de dünyada tarımsal ürünlerin arzında son yıllarda yaşadığımız sorunlar bunun açık bir kanıtı. Bu nedenle yüksek sıcaklıklara dayanıklı, az su isteyen ama aynı zamanda besin değeri yüksek ürünlerin üretimi gıda güvencesi açısından büyük önem taşıyor” ifadelerini kullandı.

FARKLI REÇETELERİN OLUŞTURULMASI ÖNEMLİ
Darının gelecekte önemli bir üretim potansiyeli olduğunu vurgulayan Korkmaz konuşmalarının devamında şunları söyledi:

Gluten içermeyen, aynı zamanda besin içeriği yüksek olan darı, tam da böyle bir ürün.Toplam dünya üretiminin yüzde 97’sinin Asya ve Afrika’nın sıcak ve kurak bölgelerinde yetiştirilmesi de gelecekte önemli bir üretim potansiyeli olduğuna işaret ediyor.Ülkemizde üretimi son derece sınırlı olan darı, gelecekte önemli bir üretim potansiyeline sahip bir ürün olarak karşımıza çıkıyor. Bu anlamda darının gıda olarak kullanılabileceği alanların anlatılmasının ve şeflerimiz tarafından farklı reçetelerin oluşturulmasının önemli olduğunu düşünüyorum.Bugün düzenlemiş olduğumuz etkinliğimizde de bu tanıtıma katkı vermeyi amaçladık. Ben sözlerime burada son verirken, birazdan uzmanlarımız tarafından çok iyi tanımadığımız darı hakkında verilecek bilgileri merakla beklediğimi belirtmek istiyorum.Son olarak; bu etkinliğin Borsamız iş birliğinde düzenlenmesine imkân sağlayan başta Orta Asya Alt Bölge Koordinatörü ve Türkiye Temsilcisi Viorel Gutu ve Türkiye Temsilci Yardımcısı Dr. Ayşegül Selışık olmak üzere fikrini bize açan, ileride çok daha fazla çalışmayı birlikte yürüteceğimize inandığımız FAO Türkiye’nin tüm ekibine, az sonra darı ile ilgili kıymetli bilgi ve deneyimlerini bizlerle paylaşacak çok değerli konuşmacılarımıza ve katılımınız için siz konuklarımıza teşekkürlerimizi sunuyorum.

ÇALIŞMALAR ARTARAK DEVAM ETMELİ
İzmir Büyükşehir Belediyesi Tarımsal Hizmetler Daire Başkanı Şevket Meriç ise, “Bizler yaklaşık 15 yıl önce başka bir tarım mümkün vizyonunu hayata geçirmeye başladık. Yerel tohumlar bizim bölgedeki en büyük kurtuluşumuz olacaktı. Tarım alanlarının gitgide azaldığı bu dönemde bu çalışmayı yapmamız elzem hale geldi. Bu konuyla ilgili yapılan faaliyetlerin, farkındalık çalışmalarının artarak devam etmesini diliyorum” dedi.

DARI SUYUN AZALDIĞI YERLERDE FAYDALI OLACAKTIR
İnsanoğlunun sadece kar amaçlı üretim yaptığını ve bu sebeple susuzlukla karşı karşıya olduğunu ifade eden Çeşme Kaymakamı Mehmet Maraşlı, “Günümüzdeki dünyanın 8 yüz milyon kişinin aç olduğu ve ürünlerin israfa gittiği bir ortamda özellikle küresel ısınmanın ürünleri yetiştirmedeki güçlükleri değerlendirildiği zaman, darının ne kadar önemli olduğunu burada anlatıldığını görmek mutluluk verici. İnsanoğlunun ürettiği ürünlerdeki fayda ve gelir olarak kazancının her zaman önde olması ürünlerin yok olmasına sebep oluyor. Aslında toplumun neye ihtiyacı varsa o eksen etrafında toplanması gerekiyor. Ürünleri üretirken sadece kar odaklı düşünmemesi gerekiyor. Bence bu işi darının önemini ortaya çıkartarak bu ikisi arasındaki sorunsalın tartışılacağını düşünüyorum. Darının suyun azaldığı yerlerde denenebileceğini ve dünyaya faydalı olacağını düşünüyorum” dedi.

FAO, OLUMSUZ İKLİM KOŞULLARINDAKİ ÇALIŞMALARDA ÖNCÜLÜK EDİYOR
FAO Orta Asya Alt Bölge Koordinatörü ve Türkiye Temsilcisi Viorel Gutu da, “İlk bakışta mütevazı gibi görünen ama tarım ve beslenme dünyasında büyük önem taşıyan bir konuyu, darıları sizinle birlikte keşfetme fırsatına sahip olduğum için büyük bir onur duyuyorum. Bildiğiniz gibi 2021 yılında Birleşmiş Milletler Genel Kurulu 2023 yılını Uluslararası Millet Yılı (IYM 2023) ilan etti. O tarihten bu yana FAO, darıların besinsel ve sağlık açısından yararları ve olumsuz iklim koşullarında ekime uygunluğu konusunda farkındalığı artırmaya yönelik dünya çapındaki faaliyetlere öncülük ediyor” dedi.

TARIM UYGULAMALARINA KATKIDA BULUNUR
Genellikle “unutulmuş mahsul” olarak anılan darının önemine vurgu yapan Gutu, “Darı, dikkatimizi ve hayranlığımızı hak eden gerçek mücevherdir. Darı uygun fiyatlıdır, çok besleyicidir ve iklim değişikliğine dayanabilir. Ayrıca darılar çevre dostu ürünlerdir. Minimum su ve kimyasal gübre gereksinimleri ve toprak sağlığını iyileştirme yetenekleri, sürdürülebilir tarım uygulamalarına katkıda bulunur. Kısacası miras açısından zengin ve potansiyel dolular” ifadelerini kullandı. 

EN GÜNCEL YÖNTEMLER UYGULANMALI
Dünya nüfusunun arttığı ve küresel gıda sisteminin başta açlık ve gıda güvenliği olmak üzere karmaşık zorluklarla karşı karşıya olduğu bir dönemde, darının potansiyelini açığa çıkarma çabalarının gelecek için önemli umutlar taşıdığını belirten Gutu, Küresel gıda sistemi açısından önemini vurgulamak için darıların temel özelliklerini aktararak, "Darıların genetik çeşitliliği aynı zamanda gıda sektörünün yanı sıra terapötik, farmasötik ve özel kimya gibi belirli profesyonel uygulamalara yönelik niş pazarlarda gelir getirici faaliyetler yoluyla ekonomik kalkınma fırsatları da sunuyor" dedi. 

Darıların tanıtılmasında herkese görev düştüğünü dile getiren Gutu, “Hükümetler, özel sektör, çiftçiler, etki sahibi kişiler, şefler, STK'lar, araştırmacılar… hepimiz!” diyerek atılması gereken adımları şöyle sıraladı: 

“Hükümetlerin darı üretimine ve ticaretine öncelik vermesi gerekiyor. Özel sektörün sürdürülebilir darı üretimine daha fazla yatırım yapması için gerekli tedbirleri alması gerekiyor. Darı üretimi ve dağıtımının yaygınlaştırılması için STK'lar ve uluslararası kuruluşlar işbirliğine açık olmalıdır. İçerik üreticiler ve şefler darıyı tariflerinde ve menülerinde kullanmalı ve tüketimini desteklemelidir. Çiftçiler darı yetiştirmek için en güncel yöntemleri uygulamalıdır.”

Programın devamında, FAO’dan Veysel Dönderalp ise Uluslararası Darı Yılı ve FAO’nun Küresel Düzeyde Darı Üzerine Yürüttüğü Çalışmalar hakkında bilgi verdi. Yaşar Üniversitesi, Gastronomi ve Mutfak Sanatları Bölüm Başkanı Doç. Dr. Seda Genç Darının Gastronomik Yolculuğunu anlattı. Beslenme Uzmanı Dilara Koçak Beslenme Piramidinde Darının Yeri başlıklı bir konuşma yaptı. Gazeteci ve Gıda Marka Uzmanı Mine Ataman da Darının sofralarımızda nasıl yer alması gerektiğini paylaştı. Darı Üretiminde Bir Aile Çiftçisi olan Ahmet Alper & Neriman Güner Darı üretimi ve kullanım alanlarını anlattı.  Etkinliğin kapanış konuşmalarını ise İzmir Ticaret Borsası Genel Sekreteri Dr. Erçin Güdücü ve FAO Türkiye Temsilci Yardımcısı Dr. Ayşegül Selışık gerçekleştirdi.

Kaynak: Egede Sonsöz